Uzmanlardan kritik insülin direnci uyarısı

Son yılların en tanınan tıbbi tabirlerinden olan insülin direnci, bedendeki şekeri düzenleyen insülin hormonunun vazifesini yerine getirmekte zahmet çekmesi olarak tanımlanıyor. Ailesinde diyabet hastalığı sık görülenlerde, gebelikte kan şekeri yüksek olan bayanlarda, dört kilogramın üzerinde bebek doğuran bayanlarda, bel etrafı 80cm’nin üzerinde olan bayanlar ile 90 cm’nin üzerinde olan erkeklerde insülin direnci oluşuyor.

İnsülin direnci bir hastalık olmasa da diyabet, metabolik sendrom, obezite, kalp-damar hastalıkları, infertilite ve polikistik over sendromu üzere birçok hastalığa yer hazırlayan kıymetli bir durum.

Endokrinoloji ve Metabolizma Hastalıkları Uzmanı Dr. Bilge Ceydilek, insülin direncinin neredeyse daima birlikte görüldüğü obezite ve tip 2 diyabetin toplumda görülme sıklığının giderek arttığına dikkat çekerek, “Öyle ki Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü’nün 2019 yılı raporuna nazaran; Avrupa’da obezite görülme sıklığı sıralamasında birinci sırada yer alıyoruz. Tüm bu artış oranlarını değişen sosyoekonomik şartlarla açıklamak mümkündür. Gelişen teknoloji, giderek belirsizleşen çalışma saatleri, ev/iş yeri ayrımının ortadan kalkması sonucu daha az hareket edip daha az kalori yakıyoruz. Ayrıyeten emniyetli besine ulaşım hem ekonomik imkansızlıklar hem etraf kirliliği ve iklim değişiklikleri ile her geçen gün daha da zorlaşmaktadır. Emniyetli besine ulaşamamak demek ya kolay karbonhidratlı ucuz besine yönelmek ya da havamıza, suyumuza ve toprağa karışmış endokrin bozuculara daha çok maruziyet demektir” diyor.

Endokrinoloji ve Metabolizma Hastalıkları Uzmanı Dr. Bilge Ceydilek, insülin direncinin neredeyse daima birlikte görüldüğü obezite ve tip 2 diyabetin toplumda görülme sıklığının giderek arttığına dikkat çekerek, “Öyle ki Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü’nün 2019 yılı raporuna nazaran; Avrupa’da obezite görülme sıklığı sıralamasında birinci sırada yer alıyoruz. Tüm bu artış oranlarını değişen sosyoekonomik şartlarla açıklamak mümkündür. Gelişen teknoloji, giderek belirsizleşen çalışma saatleri, ev/iş yeri ayrımının ortadan kalkması sonucu daha az hareket edip daha az kalori yakıyoruz. Ayrıyeten muteber besine ulaşım hem ekonomik imkansızlıklar hem etraf kirliliği ve iklim değişiklikleri ile her geçen gün daha da zorlaşmaktadır. Sağlam besine ulaşamamak demek ya kolay karbonhidratlı ucuz besine yönelmek ya da havamıza, suyumuza ve toprağa karışmış endokrin bozuculara daha çok maruziyet demektir” diyor.

DONDURMA VE SOĞUK İÇECEKLERE DİKKAT

Yaz sıcaklarında serinleten içeceklerin ve dondurmaların içeriklerine dikkat edin. Tatlandırıcı şuruplar, şeker ve krema katkısı olmayanları tercih edin.

HAZIR BESİNLERDEN UZAK DURUN

Hazır besin, paket eserlerinden mümkün olduğunca uzak durun. Bilhassa pandemi devrinde konutlarda kapalı kalınca, kısıtlamaların kalkmasıyla birlikte mesken dışı beslenme çok arttı. Katkı unsurlu, şeker ya da hamur içerikli, ağır süreçten geçmiş eserler mesken dışı beslenmenin büyük çoğunluğunu oluşturuyor. Bunların yerine kâfi protein, yağ ve lif içeren, karbonhidrat muhtaçlığının tam taneli tahıllar, meyve ve zerzevat kümelerinden sağlandığı öğünleri tercih edin.

HAFTADA EN AZ 3 GÜN SPOR ŞART

Haftada en az 3 gün, tempolu olmak şartıyla; yürüyüş, yüzme, bisiklet, koşu ve ip atlama üzere orta yoğunluklu aktiviteler yapmayı alışkanlık edinin. Antrenman müddeti günlük 30 dakikanın, bir haftalık toplamda da 150 dakikanın altında kalmamalı.

AKŞAM YEMEKLERİNİ UZATMAYIN

Geç saatlere kadar yemek yemekten kaçının. Yaz mevsiminde uzayan akşam yemeklerinin sıklığına dikkat edin. Akşam yemekten sonra saf bir atıştırmalık olacağını düşündüğümüz glisemik indeksi yüksek meyvelerin ölçüsüne dikkat edin; meyveler kabaca bir avuç içini geçmemeli.

UYKUSUZ KALMAYIN

Gece saatlerinde uyanık olmak, gerilim hormonlarının uyku sırasında beklenen düşüşünün görülmemesine, buna ikincil olarak glukoz ve insülin seviyelerinde artışa neden oluyor. Uyku sorunlarına karşı; teknolojik ilerleme ve uzaktan çalışma nedeniyle belirsizleşen çalışma saatleri ile dinlenme saatlerinin yine düzenlenmesi ehemmiyet taşıyor. Riskli kümede iseniz tabip görüşü almanız çok kıymetli. Ailenizde diyabet hikayesi fazla ise kilo fazlalığınız varsa ya da bel etrafınız kalınsa, bebeğiniz 4 kg’nin üzerinde doğmuş ise, gebelik sürecinde şeker yükleme testi sonuçları yüksek çıktıysa, adet düzensizliği, tüylenme ve çok sivilce sorunlarınız varsa, tabibe başvurmayı ihmal etmeyin.

BU BELİRTİLERE DİKKAT

Yağ, kas ve karaciğer dokularında hücre içine glukoz alımını sağlayan insülin hormonu, güç metabolizmasındaki hücre içi olayları başlatıyor. İnsüline direnç geliştiğinde hem insülinin hücresel tesirinde azalma oluyor ve glukoz hücre içine alınamıyor hem pankreas bezinden çok insülin salınımı oluyor. Glukoz ve insülin istikrarındaki bu değişimler nedeniyle; sık acıkma, bel etrafında yağlanma, yemek sonrası uyku hali ile bitkinlik, terleme, adet düzensizlikleri, çok tüylenme, sık ve yaygın sivilcelenme üzere problemler gelişebiliyor.