Cumhurbaşkanı Erdoğan geçen hafta Türkiye Tarım Kredi Kooperatifleri marketlerindeki fiyatlarda indirim yapılması talimatını vermişti. Ardından Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati de dün başlayan indirimlerle ilgili paylaşım yapmış, bu indirimlerin marketlere de yansımasını beklendiklerini söylemişti.
TÜİK de dün Tarım Eserleri Üretici Fiyat Endeksi’ni (Tarım-ÜFE) açıklamış yıllık bazda artışın yüzde 157,89 oranında olduğu görülmüştü. TÜFE verisindeyse besin enflasyonu temmuzda yüzde 94,65 olarak gerçekleşti. Ortadaki fark marketlerden çok gözleri tarlaya çevirse de marketlerde başlayan enflasyonla gayretin tesiri ne olur? Fiyatlar ne kadar indi? Uzmanlar da inceledi.
Tarım ÜFE verisine bakıldığında çok çeşitli çıkarımlar yapılabileceğini belirten Tarım Müellifi Ali Ekber Yıldırım sürecin bütün olarak ele alınması gerektiğine vurgu yaparken, daha evvel de fiyatlarda düşüş için atılan adımların ne kadar sürdürebilir olduğunun tartışmalı olduğuna değindi.
Yıldırım, besin yasası, hal önlemleri, tanzim satış, KDV indirim, ithalat hürlüğü üzere tedbirleri hatırlatarak işe yaramadıklarını belirtti. Üreticiye yönelik de takviyelerin hala açıklanmadığını ve girdilerin değerliye üretime yol açarak bunun tüketiciye yansıdığını ve herkesin kaybettiğini söylerken, ‘Tarım siyasetinde çok yanlışlık var. Tarımda üreticiye gereken imkânlar sağlanmalı” diye konuştu.
Yıldırım, Tarım Kredi Marketleri’ndeki fiyat düşüşlerinin pazarı etkileyecek güce sahip olmadığına dikkat çekerek, eserlerin markette yetişmediğini münasebetiyle fiyatların da markette düşmeyeceğini belirtti. Fiyatları artıran, ziraî üretim girdi maliyetleri, nakliyat maliyetleri üzere kalemlerde düşüş olmadıkça fiyatlarda kalıcı gerilemenin imkânsız olduğunu da ekledi.
Muhalefet, Tarım Kredi’yi denetledi: İndirim göremedi.
CHP Burdur Milletvekili Mehmet Göker, Burdur’daki Tarım Kredi Kooperatifi marketindeki fiyatlar için, “Az evvel fiyatları karşılaştırdık. Biz, bir indirim, halkın faydasına maliyet göremedik. Zati kâfi sayıda eser olmadığı üzere söylendiği üzere de eserlerdeki fiyatlarda rastgele bir indirim yok. Verdiğiniz kelamı tutun” dedi.
CHP Edirne Milletvekili Okan Gaytancıoğlu da, Edirne’deki Tarım Kredi Kooperatifi marketine giderek, “Bu, bir algı operasyonu. Bu formda olmaz. İndirim nasıl olur biliyor musunuz? Üretirsiniz, ithal etmezsiniz, bol bir halde üretirsiniz hem üreticiniz kazanır hem de tüketiciniz kazanır. Bırakın, Tarım Kredi Kooperatifleri üreticiye düşük fiyatlı gübre, ilaç versin. Alışılmış ki bu türlü mağazalar da olsun. Lakin ziyan etmeden halka ulaşsın” diye konuştu.
Türkiye Tarım Kredi Kooperatifleri ise birinci gün 7 kat ciroya ulaşıldığını açıkladı.
www.dunya.com
Yapılan açıklamada, 1400 satış noktasında 30’dan fazla temel eserde indirimli satışların başlandığı belirtilerek, daha fazla eser için de çalışmaların sürdüğü belirtildi.
İndirime mevzu olan eserlerin makarna, un, salça, pirinç, bulgur, mercimek, nohut, fasulye, şeker, ay çiçek yağı, zeytin yağı, tavuk eserleri, tam yağlı süt, yarım yağlı süt, yumurta, peynir, tereyağı, bal, zeytin, çay, Türk kahvesi, patates, kuru soğan, karpuz, kavun, çamaşır deterjanı, bulaşık deterjanı, çamaşır suyu, sıvı sabun, peçete, rulo havlu, kolonya, bebek bezi olduğunu ve 15 Ağustos’ta başlayan indirimlerle 7 kat ciro yapıldığı belirtildi.
“10 eserde fiyat değişmedi, başkalarında hudutlu indirim yapıldı”
Türkiye Gazetesi’nde aktarılan bir haberdeyse Tarım Kredi Kooperatifleri marketlerinde indirimin hudutlu kaldığı belirtildi. Haberde vatandaşların indirim için Tarım Kredi marketlerine akın ettiği lakin pirinçte yüzde 28, ayçiçek yağında yüzde 10 indirim olduğu ve 10 kadar eserde de fiyat değişikliği olmadığı değerlendirmesi yapıldı.
Haberde ayrıca sıvı sabunda yüzde 30 artırım yapıldığı belirtilirken, 1 kiloluk pirincin 22,90 TL’den 17,90’a, 2 litrelik ayçiçek yağının 71,40 TL’den 64,50 TL’ye, 1 kiloluk küp şekerin 24,90 TL’den 22,50 TL’ye, makarnanın 4,70 TL’den 4,50 TL’ye düştüğü açıklandı.
“Şubat’ta düşecek dedikleri enflasyon, yeni rekorlar kıracak ve dar gelirliler daha da yoksullaşacak”
Dünya’da muharrir Onur Oğuz da ’30 milyar dolar yetmez, bize 100 milyar dolar gerek’ başlıklı yazısında, indirimi, ‘enflasyonla uğraş görüntüsü’ vermek olarak nitelerken, geçmiş devirdeki uygulamalara atıfla ‘Ucuzluk marketi kartını 1 yıl ortadan sonra tekrar oynayan hükümetin seçime kadar enflasyon için işe fayda önlem almayacağı ortada’ dedi.
Oğuz, yazısında enflasyondaki yükselişe pürüz olunamayacağını belirterek gelecek aylar için şöyle bir tablo çizdi:
Bu durumda hiperenflasyon, yaz tesiri, baz tesiri, güz etkisi derken, ortada ne kur hedefi bırakacak ne de iç-dış açık maksadı. Olacağı şudur; Şubat’ta düşecek dedikleri enflasyon, yeni rekorlar kıracak ve dar gelirliler daha da fakirleşecek.
“Vatandaşlara sesleniyorum, bu fiyatlar daha da düşecek, indirim yapılan eser çeşitleri daha da artacak. Bu nedenle fazla almasınlar azar azar alsınlar”
Tüketici Konfederasyonu Lideri Aydın Ağaoğlu ise indirimlerin öteki marketlere örnek oluşturması gerektiğini belirtti ve ‘Diğer zincir marketler de kendilerine Tarım Kredi Kooperatifleri’nin fiyatlarını referans alsınlar hatta onunla yarışsınlar” dedi.
Vatandaşların toplu alımdan kaçınması gerektiğini belirten Ağaoğlu, ‘Yapmamaları gereken şey, toplu alım. Ucuz buldular. Lakin vatandaşlar arz talep istikrarını kendi aleyhlerine olacak halde zorladılar. Vatandaşlara sesleniyorum; bu fiyatlar daha da düşecek, indirim yapılan eser çeşitleri daha da artacak. Bu nedenle fazla almasınlar azar azar alsınlar. Gereksinimlerinden fazla almaları piyasada fiyatların yükselmesine yol açabilir” dedi.
Türkiye Tarım Kredi Kooperatifleri’nin ülke çapında 1400’e yakın mağazası bulunurken, indirimlerin fiyatları etkileyip etkilemeyeceği, etkileme oranı da merak edilenler ortasında.
Siz ne dersiniz? Tesirler mi?