28 Temmuz 2022’de Netflix’te yayınlanan ve sekiz kısımdan oluşan Zeytin Ağacı dizisi pek çok kişinin beğenisini toplarken bir yandan da başlarda birçok soru işareti oluşturmayı başardı.
Dizinin konusunda yaşadıklarımızın kökeninde bizden evvelki atalarımızın yaşadıklarının bizim hayatımız üzerinde tesirlerinin kelam konusu olabileceğini savunan aile dizimi anlayışı ön plana çıkartılıyor. Dizide birbirlerine çok yakın üç bayan arkadaşın hayatları ve aile dizilimi uygulamasının hayatları üzerindeki tesirleri anlatılıyor. Sevgi’nin kanserle çaba ettiği sırada hastanedeyken bu uygulamadan haberdar olup Ayvalık’ta aile dizimi çalışmasını gerçekleştiren Vakit beyin yanına gitmeye karar vermesiyle arkadaşları Ada ve Leyla da ona yoldaşlık yapıyor ve olaylar birbirini takip ediyor.
Dizideki hatırda kalıcı cümlelerse anı yaşamanın değerini vurguluyor.
– Sal gitsin.
– Why not coconut?
– Hayat kısa narlar çürüyor.
Birçok insan üzerinde merak uyandırıcı ve etkileyici izler bırakan bu diziyle birlikte gündeme gelen aile dizimi, sanki nitekim işe yarıyor mu diye de bir tartışma konusu yarattı.
Peki nedir bu aile dizimi? Birinci ne vakit lisana getirildi?
Aynı vakitte Hellinger Terapisi olarak bilinen, 90’lı yıllarda Almanya’da psikoterapist Bert Hellinger tarafından ortaya çıkarılan bir psikoterapi usulü olan Aile Dizimi Terapisi, ailenin jenerasyonlar uzunluğu, birbirine görünmez bir bağla bağlı olduğu anlayışına dayanır. Bu anlayış kişinin yaşadığı bir grup ruhsal rahatsızlıklara doğmuş olduğu kök ailede geçmişte yaşanmış sıkıntıların sebep olduğunu savunur.
Tarihçesi şaman inançlarına bağlı olarak yaşayan Zulu’lara kadar dayanır. Zulu’ların ateş etrafında toplanarak yaptıkları merasimlerde cetlerinin ruhlarını çağırarak meselelerinin tahlili için yardım almalarından esinlenerek öğrenen Bert Hellinger bunu bir usul haline getirmiştir.
Peki ne cins travmatik olaylar soyağacının zedelenmesine yol açar?
Hellinger’in ‘’Sevgi Düzenleri’’ (Ordnung der Liebe) kitabına nazaran bu travmatik olaylar cinayet, intihar etme, ani mevt, aldatılma, isteksiz birliktelik, terk edilme, tecavüz, taciz, azaba maruz kalma, boşanma, evlilik dışı çocuk sahibi olma, düşük yapma, kürtaj, evlatlık verme yahut verilme, doğuştan gelen zihinsel ve bedensel rahatsızlıklardır.
Günümüzde hangi ruhsal sıkıntılar için aile dizimi terapisi kullanılır?
Depresyon, telaş bozukluğu, uyku düzensizliği, yeme bozukluğu, kadın-erkek ilgilerindeki problemler, obsesif kompulsif bozukluk, fobiler.
Kanser, hudut ve sindirim sorunları üzere kimi fizikî rahatsızlıklarda da ek terapi olarak beşerler tarafından denenmektedir. Bunun sebebi ise kişinin cetlerinin yaşamış olduğu makûs olayların tesirlerinin ruhsal kaynaklı fizikî rahatsızlıklar olarak görülmesidir.
Yaşadıklarımın sorumlusu cetlerim olabilir mi?
Aile dizimi terapi anlayışına nazaran bireyin hayatındaki bir grup sorunların temelinde soyağacında yaşanmış makus olayların etkileri yatar. Bu anlayışın dışında düşünecek olursak hayatımızda berbat giden her şeyin sorumlusu cetlerimiz olabilir mi? İnsan günlerini çalışmayarak geçirip maddi meşakkatlerinin sebebi olarak atalarını ne kadar suçlayabilir? Hayatımızın sorumluluğunun bizim ellerimizde olduğunu, seçimlerimiz ve hareketlerimizin hayatımıza istikamet veren belirleyici ögeler olduğunu unutmamalıyız.
Aile dizimi terapisi nasıl yapılır?
Bireysel yahut küme seansı halinde yapılır. Küme terapisi tekniğinde en az 10 kişi olması gerekir ve bu şahıslar seçilmesi durumunda aile dizimi yapılan kişinin akrabalarını temsil eder. Ferdî terapi sistemindeyse terapist aile fertlerini temsil misyonunu sık sık yer değiştirerek yerine getirir.
Terapi sırasında emel kişiyi tesiri altında bırakan olayı ortaya çıkarmak ve aile fertleri ortasında içsel barışı sağlamaktır.
Aile dizimi uygulamasına katılarak geleceğimi değiştirebilir miyim?
Aile içi münasebetlerde tahlile ulaşmamış mevzuların çözülmesine yardımcı olan bir psikoterapi sistemi olarak sunulduğundan pek çok şahısta olumlu tesirleri görülmektedir ama tıbbi bir tedavi vaat etmez. Uzman biri tarafından yapılan bu uygulamaya katılmak sizde de olumlu tesirlere yol açabilir lakin geleceğinizin değişmesi size bağlıdır.
Hepimizin ortak kederi: Âlâ hissetmek
Herkesin bir kaygısı olduğu bugünlerde hepimizin uygun hissetmeye gereksinimi var. İnsan kendi içindeki yaraları bulup güzelleştirmeden fazla bir yol kat edemiyor. Evvel kendini tanımakla başlıyor gerçek benlik yolu. İnsan kendini tanımazsa anlamsız bir hayat ve kendini devamlı tekrar eden bir kısır döngüsü içinde bulabiliyor. Ancak insanın başına gelen her şey için atalarını suçlaması ve seçimlerinin sorumluluğunu almaması ne kadar gerçekçi?
Eski bir özdeyiş vardır, bilirsiniz ‘’Kendi kendinin tabibi olacaksın’’ diye. Sana neyin güzel geldiğini neyin dokunduğunu sen bilirsin. Nasıl ki alerjisi olan bir insan fıstık yemez, zira onu rahatsız edeceğini bilir. Hayatımızdaki bir çok şey buna benzeri. Sevmediğimiz bir işi yapmak azap gelir. Bir arada keyifli olmadığımız beşerlerle vakit geçirmek istemeyiz. Kimi durumlarda zorunluluklar bizi mecbur edebilir. Lakin bütün bunları değiştirebileceğini fark etsen yapmaz mısın?
Mesela sana uygun gelenler, sana makûs hissettirenler ve sana uygun gelme ihtimali olanlar listeni yapabilir ve ömrünü bu listelere nazaran taraf verebilirsin. Şayet bu aile dizimi usulünün sana âlâ geleceğini düşünüyorsan bunu da deneyebilirsin.
Ama unutma ki şayet bir kurtarıcı bekliyorsan hayatında, bu kişi kendinden diğeri değil ve yeni projenin ismi kendim projesi olmalı.
Bir de şikayet listeni yazıp, şikayetlerini çözümlemek için neler yapabilirsin ona odaklanmalı!
Sonuç olarak hepimiz ailemizin hem genetiksel hem de hayat biçimlerinin, alışkanlıklarının, yetişme biçimlerinin izlerini taşırız. Mesela iki akdeniz anemisi (Talasemi) taşıyıcısı olan insanın evliliğinden doğacak her çocuğun %25 hastalıklı doğma, %50 taşıyıcı olma, %25 sağlıklı doğma ihtimali, ailece tutulan grubun çocuk tarafından da tutulmayı tercih edilmesi, müzikle ilgilenen bir ailenin çocuklarının müzikçi olma isteği üzere çok örnek vardır. Örnekler olumlu olduğu kadar olumsuz da olabilir. Aksiyse şayet bu izleri taşıyoruz diye kendimizi bu izlerin mahkumları formunda hayatımızı sürdürmemiz ne kadar yanlışsız? Bir insan hiç bir şey yapmadan uğraşsız bir biçimde durmamalı. Hayat seyahatini keyifli hale getirmek için seçim-eylem ikilisini âlâ kıymetlendirmeli.