Geçen haftalarda gündeme bomba üzere düşmüştü. Çabucak çabucak her merkez bankası liderinin devir dönem yaptığı hem finansal sistemin yol haritasını anlatıp hem de reeldeki dertler ya da öngörüleri dinlediği buluşmalarda tansiyon yükselmişti. Geçen yıl bu vakitler ya da yaz mevsimi üzere bir ekonomik kıpırdanma yaşadık. Buna isim koymamız uzun sürse de en son Türkiye İktisat Modeli’nde karar kıldık. Merkez Bankası Lideri Prof. Dr. Şahap Kavcıoğlu’nun rehberliğinde başlayan model, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın ‘faiz sebep, enflasyon sonuç’ teorisinin açtığı yolda, yıl sonunda da Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati’nin gruba katılmasıyla ışıldamaya başladı.
Bildiğimiz süreçte gelişti sonra her şey; enflasyon, kur, faizler derken global rüzgar da bu sefer karşıdan esince meseleler büyüdü.
Faizler inince, kur rekabetçi olmayı aşarak kendiyle yarışa başladı, enflasyon yükseldi, bankalarda ise bir sorun vardı!
Dönelim üreticilerimize; geçen hafta yaşananlar bir nevi “kara göründü” feryadı mıydı yoksa dayanacak gücü kalmayanlar mıydı?
İlki; enflasyondan şikayet etmeyenlerin, artık enflasyonla yüzleşme vakti olduğunu, kredi faizlerin yükselip, iç talebin arttığını, ÜFE tesiriyle TL’nin rekabetçiliğini kaybettiğini, enflasyondan kısa vadeli kazanılanların artık uzun vadede geri verilmesi gerektiğinden “Toplantıda tansiyonun yükselmesinin bir nedeni bu” diyor.
İkinci neden de, faizlerin krediler için düşürülmesine rağmen iktisattaki problemlerle alınan makroihtiyati önlemlerin kredi kullanımını Kavcıoğlu’nun da “Onun için kredileri durdurduk” sözündeki üzere, düzenlemelerle yükselmesinin iş dünyasının soluğu Beştepe’de alarak şikayetini ulaştıracağını belirtiyor. Rota şöyle devam ediyor:
Üretim tarafı bu biçimdeyken bankaların yüksek karlılıklarında ayrıntılarda durum nasıl? Bankalar kar etti de sanayi etmedi mi?
Bankaların yılın birinci ayında faal karlılık oranı yüzde 1,87, İSO 500’deki şirketlerin geçen yıl yüzde 10,3. Özkaynak karlılığındaysa bankalar yüzde 28,9, İSO birinci 500’de yüzde 35,2, ikinci 500’de yüzde 25,7