Bilim kurgu sineması senaryoları günümüzde artık gerçek olmaya başladı. ABD’li hukukçular son günlerde ünlülerin DNA’larının çocuk yapmak için çalınabileceği konusunu gündeme getirdi. Genetik hırsızlığına karşı ihtarlarda bulunan bilim insanları yakın bir gelecekte ünlü bireylerin DNA’larının çalınabileceğini söyledi.
Bir saç telinden yahut bir deri modülünden alınan DNA’yı kullanarak en sevdiğiniz sinema yıldızından bir çocuk yapabileceğinizi hayal edin
Sırasıyla Maryland Üniversitesi ve Georgia Eyalet Üniversitesi’nde vazife alan Prof. Dr. Liza Vertinsky ve Prof. Dr. Yaniv Heled, The Conversation’da genetik hırsızlığı hakkında bir yazı yayınladı. İkili bu yazıda, ‘Bilimkurgu tansiyon sinemasının konusu üzere görünen bu olgu, aslında gerçeklikten o kadar da uzak değil.’ dedi.
Ünlülere yönelik DNA hırsızlığı aslında pop müzikçisi Madonna’nın açtığı bir davayla daha evvel de gündeme gelmişti.
Independent Türkçe’de yer alan habere nazaran ünlü yıldız, 2018’de, saç fırçası ve iç çamaşırı da dahil olmak üzere DNA yüklü bir dizi eşyasının açık artırmada satılmasını engellemek için eski sanat danışmanı Darlene Lutz’a dava açmıştı.
Ancak New York’lu bir yargıç, pop yıldızının davasını, eşyalarını geri almak için gereken mühletin dolduğu gerekçesiyle geri çevirmişti. Bu karar o devirde büyük yankı uyandırmıştı.
Aslında Madonna 10 yıldan uzun müddettir DNA’sının gizlice alınması riskine karşı uğraş ediyor.
Örneğin konserlerinden sonra soyunma odasını sterilize etmek için paklık grupları görevlendiriyor ve turnenin her durağında odasında yeni klozet kapakları kullanıyor.
ABD’de yürütülen İnsan Genom Projesi kapsamında insan genomunun yüzde 92’si 2003’te sıralanmıştı.
Araştırmacılar kalan yüzde 8’i de Nisan 2022’de diziledi. Böylelikle tüm insan genomu sıralanmış oldu.
Konuyla ilgili bir öbür teknolojik atılım da In-vitro Gametogenez (IVG) isimli bir deneysel keşif. Bilim insanları bu yolla doku ve organlardan alınan kökhücrelerden bebekler üretilebileceğini söylüyor.
Olgun hücreleri sperm ve yumurta hücrelerine dönüşecek halde tekrar programlayarak laboratuvarda embriyo oluşturmaya imkan tanıyan bu teknikte son devirde büyük gelişmeler yaşandı.
Örneğin, Nisan 2022’de Japonya’da bir küme araştırmacı, bu prosedürle sıçan yavrularının dünyaya gelmesini sağlamıştı.
Hukuk profesörlerine nazaran genetikteki bu gelişmeler, DNA hırsızlığına yönelik telaşları ve ihtimalleri de giderek artıracak.
Vertinsky ve Hered, yakında mahkeme salonlarının bu teknolojilerle alakalı davalarla daha haşır neşir olacağını öne sürüyor.
Ancak ABD başta olmak üzere birçok ülkenin hukuk sisteminde bu meseleyle başa çıkmak için kâfi gelişmeler sağlanamadı.
Başka bir deyişle mahkemeler, kişinin kendi DNA’sına yönelik hakkını nasıl tanıyacağını tam olarak bilmiyor. Bu da bireyleri savunmasız bırakabilecek tehlikeli bir boşluk doğuruyor.