Belge ve fotoğraflar Akif’in hayatına ışık tutuyor

R. RUVEYDA OKUMUŞ

İstiklal Marşı’nın TBMM tarafından kabulünün 100. yılı münasebetiyle 2021 yılı Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan›ın yayımladığı genelge ile «Mehmet Akif ve İstiklal Marşı Yılı» olarak ilan edildi. Bu vesileyle Ulusal şairimiz Mehmet Akif ve İstiklal Marşı üzerine çeşitli etkinlikler yurt genelinde icra ediliyor. Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı da İstiklal Marşı’nın kabulünün 100. yılı hasebiyle “Mehmet Akif Ersoy ve İstiklal Marşı” isimli özel bir yayına imza attı.

ÖZEL KOLEKSİYONLARDAN FOTOĞRAFLAR

Mehmet Akif’in hayatının tüm istikametlerini ve ulusal marşımızın kabul süreci arşiv dokümanları ve fotoğraflar eşliğinde kelam konusu yapıtta kapsamlı olarak ele alınıyor. İki kısımdan ve 351 sayfadan oluşan kitapta 138’i arşiv dokümanı olmak üzere 216 gereç kullanıldı. Bunlardan 124›ü Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı envanterine kayıtlı arşiv dokümanlarından, öbürleri ise Genelkurmay Askeri Tarih ve Stratejik Etüt Arşivi (ATASE), TBMM Arşivi ve özel koleksiyon ile anonim dokümanlardan oluşuyor. Kullanılan arşiv dokümanlarından Osmanlı Türkçesi olanlar evrak imgelerinin yanı sıra günümüz Türkçesi ile sadeleştirilmiş hali birlikte bulunuyor. Kitapta çeşitli gazete, mecmua ve TBMM Zabıt Ceridesi’nin yanı sıra 36 adedi özel koleksiyonlardan ve 10 adeti anonim olmak üzere 46 adet fotoğraf bulunmaktadır.

Mehmet Akif Darülfünun’daki muallimliği yıllarında (1908-1910) (Önden ikinci sırada sağdan beşinci)

AKİF’İN HAYATINA DAİR DOKÜMANLAR

İstiklal Marşı’nın dokuzuncu kıtasının yazılı olduğu Hoş İstanbul kartpostalı, 1922.

TBMM tarafından 12 Mart 1921’de kabul edilen İstiklal Marşı’nın Ceride-i Resmiye’de (Resmi Gazete) 21 Mart 1921’de yayınlanan tam metni

İSTİKLAL MARŞI İÇİN BİRİNCİ YAZIŞMALAR

12 Mart 1921’de İstiklal Marşı’nın TBMM’de ulusal marş olarak kabulü, 21 Mart’ta Resmi Gazete’de yayınlanması, bestelerine ilişkin evraklarla birinci kere 1982 Anayasası’nda Ulusal Marş olarak yer alması değerli husus başlıklıları olarak yapıtta öne çıkıyor. İstiklal Marşı’nın ile ilgili resmi yazışmalar, gazete haberleri, basılan kartpostallar ve Osman Zeki (Üngör), Ali Rifat (Çağatay), Mehmet Zati (Arca), Seyyid Abdülkadir (Töre), Ahmet Yekta (Madran), İsmail Hakkı ve Halit Lem’i (Atlı) tarafından yapılan bestelerine de yer veriliyor. Arşiv dokümanları, vadeli yayınlar ve fotoğraflar eşliğinde hazırlanmış olan “Mehmet Akif Ersoy ve İstiklal Marşı” kitabı değerli bir kaynak eser olmasıyla İstiklal Marşı’nın kabulünün 100. yılı anısına kıymetli bir katkı sunduğu görülmektedir.

Mehmet Akif’in 27 Aralık 1936 günü vefat ettiği ve sonraki günü cenaze namazının Beyazıt Cami’nde kılınarak Edirnekapı Mezarlığı’na defnedildiği hakkında İstanbul Valiliği’nden İçişleri Bakanlığı’na çekilen telgraf. (28 Aralık 1936)

Şair Mehmet Akif Bey’in Burdur milletvekili seçilmesi için TBMM lideri Mustafa Kemal Paşa’nın çektiği telgraf (29 Nisan 1920)

İstiklal Marşı’nın TBMM Genel Kurulu’nun 12 Mart 1921 tarihli oturumda büyük çoğunlukla kabul edildiği ve bestesi için Maarif Vekaleti’ne (Milli Eğitim Bakanlığı) talimat verildiği gösteren doküman, 13 Mart 1921.

Mehmet Akif’in Edirnekapı Mezarlığı’ndaki birinci kabri (1936-1960)