Zonguldak’ın Ereğli ilçesinde bin 600 yıllık geçmişi ile tarihe ışık tutan Orhangazi Mescidi’nin 500 metre üstünde bulunan ve kaynaklarda Sultan Süleyman Camii olarak geçen Çelikel Camii de kiliseden mescide dönüştürülmesi konusunda ilçe tarihinde değerli yer tutuyor.
Vakitle harabe hale gelen cami, 1951 yılında mahalle sakinlerinden Mehmet Çelikel’in dayanakları ile büyük bir tadilattan geçti. Günümüzde ise caminin alt kısmında kilise kalıntılarını görmek mümkün.
Kdz. Ereğlili Tarih Araştırmacısı ve Edebiyat Öğretmeni Recep Çetin, Bolu Salnamelerinde Ereğli’nin Osmanlı devri fethine ve Ereğli’de bulunan mescitlere yönelik sözlerin yer aldığına dikkat çekerek, Sultan Orhan ve Şehzade Sultan Süleyman isimleri ile kutsal mescitlerin evraklarda kayıtlı bulunduğunu öne sürdü.
Çetin yaptığı açıklamada, şunları söyledi:
“Orhan Gazi’nin oğlu olan Süleyman Paşa, tıpkı vakitte Rumeli Fatihi olarak biliniyor. Süleyman Paşa’nın Anadolu’da birçok yerde fetih uğraşı içinde olduğunu buralarda vazife aldığını kaynaklarda görüyoruz. Yeniden Ereğli’de Sultan Orhan’ın yanı sıra bir başka isim de, Sultan Süleyman ismidir. Bir çok kaynakta Ereğli’de Sultan Süleyman ismini görmekteyiz. Ereğli’de 2 tane kıymetli mahallemiz vardır. Birinin ismi Sultan Orhan Mahallesidir, oburunun ismi da Sultan Süleyman Mahallesidir. Cumhuriyet Tarihi içinde Sultan Orhan ismini Orhanlar Mahallesi, Sultan Süleyman’ın ismini da Süleymanlar Mahallesi olarak değiştiğini görmekteyiz. Burası 1950’li yıllarda yazılmış bir kaynağa nazaran harabe halindedir. Sonrasında gereksinim hasıl oldu ki, ‘bu harap halindeki yapıtın, yapının tadilatı yapılsın da cami haline dönsün’ diye istekte bulunulmuş. Mahallenin de çocuğu olan Mehmet Çelikel’den rica etmişler, o da caminin tadilatını yapmış. 1952 yılında yapıldı diye kitabe biçiminde not düşülmüş. Bu durum caminin tekrar yapılışı değil tadilatıdır. Mehmet Çelikel’in tadilatını yaptırmasının akabinde bu yapının Çelikel Camii değiştiğini görmekteyiz. Bununla ilgili bir çok yere müracaatta bulundum. Bugüne kadar sonuç alamadım. Bulduğum birkaç kaynakta bu caminin de tıpkı Ayasofya Kilisesi’nde olduğu üzere tekrar tıpkı yüzyıllarda 408-450 yılları ortasında Roma İmparatoru II. Theodosius devrinde inşa edilmişti, kaynaklarda o denli yazıyordu. Bu yapıtın de 4.,5. yüzyıllarda inşa edildiğini, Orhan Gazi devrinde de 2 kiliseden dönüştürülmüş, bedelli Selatin Camii olarak bugüne kadar gelmiş ikinci eserdeyiz, Sultan Süleyman Camii’ndeyiz.”
“Cumhurbaşkanı Erdoğan Ereğli mitinginde bu ifadeyi kulandı”
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın 19 Mart 2019’da mahallî seçimler için Kdz. Ereğli’de düzenlediği mitingde Sultan Süleyman’ın emaneti olan Ereğli tabirini kullanmasını hatırlatan tarihçi Recep Çetin şunları söyledi:
“2019 yılında seçim devrinde Kdz. Ereğli’ye gelen Cumhurbaşkanımız, ‘Sultan Süleyman’ın emaneti olan Ereğli’ formunda bir tabir kullanmıştı. Demek ki kendisine de bu bahiste bu çalışmalardan dokümanlar iletilmiş olmalı ki, kendisinin de Ereğli’de Sultan Süleyman’ın bir emaneti bilgisi bulunmaktadır. Buradaki tarihi yapıtlarla katkı sunulduğunu Cumhurbaşkanımız da bilmektedir.”
Ereğli’ye yapılacak cami projesi Cumhurbaşkanı’na sunulacak
Kdz. Ereğli Belediye Lideri Halil Posbıyık, yeni kıyı projesini tanıttığı meclis toplantısında yapılacak cami hakkında da bilgiler verdi. Husus ile ilgili görüşlerini aktaran Çetin, Birinci Deniz Şehidi Recep Kahya’nın ismini önererek şunları söyledi:
“Ereğli’de yapılacak cami, Zonguldak’ta yapılan Uzunmehmet Camii sonrası yankı buldu. Belediye Liderimiz Halil Posbıyık’ın, orada Merkez Camii olarak yapılmasını ve Cumhurbaşkanı’ndan talebi olduğunu dinledim. Ereğli’de 1921 yılında şehit olarak verdiğimiz Recep Kahya ismini kıymetlendirmemiz gerekiyor. Yarın Cumhurbaşkanı önüne cami projesi sunulacaksa şayet caminin isminin neden Recep Kahya Mescidi proje üzerinde gösterilmeyeceğini merak ediyorum. Cumhurbaşkanımız Rizeli, bildiğim kadarıyla da Recep Kahya’nın ailesi ile de akrabalıkları var. Bu ismi önüne sunulduğunda Cumhurbaşkanımızın daha bir heyecan duyarak, Ereğli’deki cami projesi noktasında özel bir durum olacağına inanıyorum.”
“Turizme kazandırılmalı”
Sultan Süleyman Camii’nin bölge turizmi açısından değerli olduğuna vurgu yapan Çetin, “Sultan Süleyman Camii’ni tabelalar halinde insanlarımıza tanıtalım istiyorum. Turizmde sarı tabelaları dikilsin istiyoruz. Madem Ereğli’de turizm canlanılsın isteniyor, madem Zonguldak’ta turizm hareketliliği isteniyor. Ereğli’de iki tane kiliseden döndürülme 400’lü yıllarda inşa edilen bu yapıtlara değerlendirelim istiyorum” tabirlerini kullandı.