MEHMET RAŞİK KÜÇÜKKÜRTÜL
Mahallesinden yahut köyünden tam kopamamış, apartman dairesine bir mülteci üzere geçmiş taşrada bir memur düşünün. Apartman dairesinin salonu yahut konuk odası diye tabir edilen yerine moda mobilyalardan alıp döşer, odanın da kapısını kilitler. Bu oda bir konuk gelirse, bayramda seyranda açılır. En sakil formda tertip edilmiştir. Çocuklardan biri ders çalışmak istese yemek masası bu işe hiç uymaz, bir kenarında namaz kılayım deseniz sehpaya omzunuzu, dirseğinizi çarparsınız. Yıllarca dokunulmayan tabak çanak, kandil gecelerinde indirilen mushaf-ı şerif ve renklendirilmiş, büyütülmüş eski bir fotoğraf yahut naylondan çiçeklerle süslü bir ucuz Çin malı duvar saati rastgele bir tenasüpten nasipsiz bu odaya yerleşmişlerdir. Bu odanın esbab-ı mucibesi nedir? Ele güne karşı kurulmuş bir vitrin, tahminen saray özentiliğinden konut mobilyasına intikal etmiş bir batı âdetinin makûs bir taklidi… Sanki Türkiye’de yazılan roman ile bu apartman dairelerindeki konuk odaları ortasında benzerlik kursak çok bir yorum yapmış sayılır mıyız? Orhan Pamuk’un Nobel konuşmasındaki vurguyu hatırlayalım, kendisini İstanbul’da dünyanın taşrasında hissetmesini ve Türk insanından önce Kore’deki düzgün bir roman okurunu dikkate aldığını… Pamuk, tek başına bir örnek zannetmeyelim, onun Nobel mükafatı aldığı haberi çıktıktan sonraki gün Yeni Şafak’ın sürmanşetinde Yaşar Kemal’in kahırlı bir hasedi vardı: “Keşke traktör sürücüsü olarak kalsaydım.”
SÖZLERLE KONSEYİ BİR DÜNYA
Bana bunları tedai ettiren, Şair Memduh Atalay’ın Kırık Ayna romanıdır. Kendimiz olarak bulunduğumuz, sığıntı üzere davranmadığımız, sırtımıza geçirmeye çalıştığımız gömleğe bedenimizi uydurmaya çalışmadığımız, sahiden bize ilişkin olan bir dünya kurmuş şair. Köhneleşmiş toplum yapılarına, zulüm aracına dönmüş siyasi yönetimlere, insan münasebetlerinin bayağılaşmış ve bönleşmiş taraflarına karşı duran Anadolu’da, Akdeniz coğrafyasında Antikçağ’dan beri birçok vakıa görülmüştür. Aşiret, hemşerilik üzere kalıplaşmış yapıları da aşıp ülküde, inançta birleşmek ve cemaat olmak yahut büyük bir dostluk kurmak dileğinin tabiri birçok vakıayı biliriz. Ashab-ı Kehf üzere, Ahiler üzere, Pisagorcular üzere, Kinikler gibi… Yeniden Mevlana-Şems yahut Köroğlu-Ayvaz üzere sembolleşmiş dostluklar yarenlik kültürümüzü etkilemiştir. Kırık Ayna’da da bizi fikirde ve ülküde birlikteliği, kardeşlik bağının üstüne çıkaran beşerler karşılıyor. Hüsnü Cemal Hoyrat ve arkadaşları, Türk topraklarının asırlardan beri gelen ruhunu bir sefer daha filizlendiriyorlar.
Hüsnü Cemal, hem Odesa üzere hem Ateş Denizi’ne dalan Aşk üzere bir seyahate çıkıyor. Bir dağın doruğunda ruhumuzu sazağa tutuyor, bir yol kenarında çobandan siyasetname dersi alıyor, bir karakolda şahsiyetini tahkim ediyor, bir çay ocağında şifayı ve bir hastanede kötüyü buluyor. Şiir atmosferine emsal bir yüksek tansiyonla kurulmuş roman, Hüsnü Cemal’in giriştiği hesaplaşmayla nefsimize bir “ayna” tutuyor. Kırık Ayna, meskenin konuk odasına değil, “sofa”sına kurulmuş, buyrun…