Avrupa’da “Avicenna” (Hekimlerin Piri) olarak tanınan ve Ortaçağ biliminin kurucusu olarak anılan İbniSînâ’nın doğumunun 1003. yıldönümü olan 1983’den itibaren her yıl Ağustos ayının 3. haftası İbn-i Sina Haftası olarak kutlanmakta.
“HİPOKRAT SAĞ OLSAYDI ÖNÜNDE DİZ ÇÖKERDİ”
14 Ağustos İbn Sina Haftası başladı. Türk Dünyası’nın en değerli 100 bilim adamı listesinin başında yer alan, Avrupa’da “Avicenna” ve doktorların piri olarak anılan İbn-i Sina, çağdaş tıbba da taraf veren bir bilim insanıydı. En büyük yapıtı olan El Kanun fi’t-Tıbb, Batı Tıp Dünyası tarafından ‘Tıbbın Kutsal Kitabı’ olarak isimlendirildi. Avrupa lisanlarına çevrilen ve uzun yıllar Batılı tıpçıların başucu yapıtı olan kitabı, periyodunun ünlü müelliflerinden Aruzi Nizami şu kelamla özetlemişti: “Hipokrat sağ olsaydı bu kitabın önünde diz çökmesi gerekirdi.”
HEKİMLERİN PİRİ’YDİ
Yaşadığı periyoda damgasını vuran, İbni Sina’nın tıp kitaplarındaki birçok bilgi, çağdaş tıp literatürü ile de uyuşmaktadır. Birçok teşhis ve tedavisi hala kullanılan İbn Sina, göz korneasının 4 katmanı olduğunu belirtmiş , yüz felcini ve işitme fizyolojisini tanımlamış, konuşma bozukluğunun nörolojik art planını açıklamış, migrenin tarifini yapmış, kalp kaslarının öteki kaslardan farklı olduğunu açıklamış, idrar rengi ile hastalık teşhisi yapmıştır.
GÜNÜMÜZE IŞIK TUTTU
Çölyak hastalığını da tanım eden İbn-i Sina, gebelik ve doğumla ilgili hala kullanılan tıp bilgilerini vermiş, bağırsakların formunun boşaltım için kıymetini açıklamış, obezitenin ziyanlarını vurgulamış, sağlıklı beslenme tavsiyeleri vermiştir. Doktorların pirinin kitaplarında, sindirim, sirkülasyon ve boşaltım sistemi ile ilgili, günümüz fizyoloji kitaplarına çok benzeyen bilgiler yer almaktadır.
TIP DÜNYASI ÖRNEK ALDI
Batı dünyasını en çok etkileyen müslüman bilim adamlarından biri olan İbn-i Sina, tıbbi bilgi ve birikimiyle bütün otoritelerin takdirini kazanmış ve vefatından sonra bile batılı bilim insanlarını etkilemeyi başarmıştı. Örneğin; Ünlü Nörolog Sigmund Frued, bir psikanalizinde İbn Sinâ’dan faydalanmış, anestezi modeli ise Bolognalı cerrah Hucca von Lucca tarafından benimsenmişti. Yapıtları Ortaçağ Avrupasında Montpellier Tıp Okulu ve Bologna Tıp Okulunda İngolstadt Tıp Fakültesinde okutuldu .
İLK SEFER O BULDU
İbn Sina’nın Covid devrine dahi ışık tuttuğunu söyleyen Marmara Üniversitesi Tıp Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Ümit Süleyman Şehirli “İbn-i Sina ‘bulaşma’ kavramından bahsetmiş, o periyot hakim olan ‘miyazma’ teorisini etraflıca aktarmış, şahıstan bireye nefes yoluyla hastalık geçişinin olabileceğini belirtmiştir.” dedi.
Marmara Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıp Tarihi ve Etik Anabilim Kolu üyesi Dr. Orhan Başkan ise kanser ve hasta muayenesinde kullanılan tedavi ve teşhislerin İbn Sina’ya dayandığını belirtti. Başkan, “İbn-i Sina, cerrahlara kansere şimdi birinci basamağındayken müdahale etmelerini ve tümörü çıkarırken cerrahi sona dikkat edilmesi gerektiğini söyler. Tıp paradigmasının değişmesi ve çağdaş tıbbın kurulmasında büyük ehemmiyete sahiptir. İbn-i Sina’nın yapıtları, tıbbi uygulamalar ve tabiplerin sahip olması gereken hasletlere ışık tutması açısından çok kıymetli.” şeklinde konuştu.
kutu…. EL- KANUN Fİ’T TIBB (TIP KANUNU)
İbn Sinâ’nın dört yüz yıl Batı’da ders kitabı olarak okutulmuş, Latinceye on çevirisi yapılmış olan El-Kânûn fî’t-Tıb (Tıp Kanunu) isimli ansiklopedik yapıtında; anatomi, hami hekimlik, kolay ilaçlar, patoloji, ilaçlarla ve cerrahi yollarla tedavi ve çeşitli ilaç terkipleriyle ilgili detaylı bilgiler yer almaktadır.